Date:
12 december 2019
2
the begin
Een community-art theaterstuk in amenwerking met het Groninger Studenten Theater en het Cultureel Studentencentrum USVA in Groningen over de gevaren van social-media verslaving.
Ooit was de verwachting dat sociale (sic!) media de wereld toegankelijker, transparanter en socialer zouden maken. We zouden meer begrip krijgen voor elkaar, dat zou leiden tot grotere
verdraagzaamheid. Het tegendeel gebeurt: social media drijven ons uit elkaar, zetten ons tegen elkaar op. Gebruikers verschansen zich in bubbels, die ze verdedigen met ongekende agressie. Iedere vorm van gedachtenuitwisseling, van klas tot keukentafel, van kroeg tot parlement, wordt een gesprek tussen vreemden. En iedereen wordt hulpeloos ongelukkig.
Hoe komt dat? Is de wereld gewoon te groot, te onoverzichtelijk, te complex? Moeten we ons terugtrekken op de apenrots die we kunnen overzien? Of is er meer aan de hand? Kiezen we onze bubbels eigenlijk wel zelf? En waarom heffen we onze social media accounts niet op, als ze ons ongelukkig maken?
Social media gebruikers weten nog steeds veel te weinig van wat er gebeurt met de gegevens die ze intypen, filmen, prijsgeven via hun webcam en de links waarop ze klikken. Social media lijken een gigantische gratis speeltuin; in werkelijkheid zijn ze een strak gereguleerd verdienmodel. Waarin de nietsvermoedende gebruikers niet de klanten zijn, maar de producten – buit. De eigenlijke klanten zijn bedrijven, politieke partijen, fabrikanten die Google en Facebook betalen om zoveel mogelijk te weten te komen van hun gebruikers. Zodat die gemanipuleerd kunnen worden om spullen te kopen, op iemand te stemmen, ergens aan mee te doen, ergens tegen te protesteren, iets of iemand kapot te maken.
Volautomatisch, met wiskundige instructies, algoritmen, worden gebruikers van social media in kaart gebracht en bestookt met gepersonaliseerde berichten en advertenties. Andere berichten en advertenties dan de mensen om hen heen krijgen. Andere inhoud, andere toon en stijl: jóuw persoonlijke versie van de wereld. Die andere versies ken je niet. Waardoor je ook geen idee hebt hoe jouw posts daar overkomen. Een garantie voor escalerende misverstanden, verlies van wederzijds begrip; en uiteindelijk teloorgang van iedere empathie.
Je staat er helemaal alleen voor.
Maar gelukkig zijn er ondubbelzinnige graadmeters voor je sociale succes. Keiharde cijfers: aantallen likes, aantallen volgers. Want om je actief te houden op social media, word je als gebruiker door het systeem beloond; met sociale goedkeuring. Of gestraft met sociale afkeuring: genegeerd, geridiculiseerd, gekrenkt. Verbannen.
Het najagen en continu checken van je sociale status wordt cruciaal voor je welbevinden. Een eerste levensbehoefte. Je raakt eraan verslaafd. Social media nemen je bestaan over; daarbuiten valt niets meer te beleven. Welkom in je kooi. Welkom in Anhedonia.
Met dit theaterstuk willen we een publiek van enthousiaste social media gebruikers laten weten en meebeleven hoe ze gemanipuleerd en geconditioneerd worden. Om ze hopelijk wat alerter te maken; en misschien hier en daar iemand wat minder ongelukkig. We geloven daarbij niet in een belerende aanpak. Daarom vertrekken we niet vanuit een ideologische visie, maar vanuit de alledaagse werkelijkheid. Persoonlijke en sociale gevolgen staan voorop; die plaatsen we gaandeweg in de grotere (politiek-economische) context.
Première 24 juni 2020 in Groningen en aansluitend tournee